Η επαρχία Λαγκαδά έδωσε το παν για το δίκαιο του Μακεδονικού Αγώνα. Η προσφορά του Λαγκαδά και των χωριών του στο Μακεδονικό Αγώνα υπήρξε πολύτιμη και αποτελεί μια λαμπρή σελίδα της ιστορίας του.
Στην αρχή η συμμετοχή των κατοίκων της επαρχίας Λαγκαδά στον αγώνα ήταν αυθόρμητη, γιατί έλειπε το συντονιστικό όργανο. Με τον ερχομό όμως του Παύλου Μελά και την επίσημη υιοθέτηση των αγώνα από το Ελληνικό Κράτος συστήθηκαν στα χωριά του Λαγκαδά «Επιτροπές Αγώνος»
Οι κάτοικοι του Λαγκαδά και της γύρω περιοχής κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα πρόσφεραν εξαιρετικές εθνικές υπηρεσίες. Εργάσθηκαν ως τροφοδότες, σύνδεσμοι, οδηγοί των Ελληνικών ανταρτικών Σωμάτων και ως ένοπλοι.
Στο Λαγκαδά είχε ιδρυθεί το 1904 ο Σύλλογος «Αναγέννησις», με φανερό σκοπό τις αγαθοεργίες, στην πραγματικότητα όμως εργαζόταν κρυφά για το Μακεδονικό Αγώνα. Τα πρώτα διοικητικά μέλη ήταν ο ιερεύς Ιωακείμ Ανανιάδης, ο Δημήτριος Κωνσταντίλας, ο Δημήτριος Λίγδας, ο Αθανάσιος Γεωργιάδης και ο Αθανάσιος Ηλιάδης. Μέλη της αδελφότητος ήταν σχεδόν το σύνολο των κατοίκων του Λαγκαδά. Σύνδεσμός της αδελφότητος με τις ομάδες των Μακεδονομάχων και το Ελληνικό Προξενείο ήταν ο Χρήστος Δρεμλής, ο Δημήτριος Καρακάντζος, ο Ηλίας Ηλιάδης και ο Μιχαήλ Βοσνακίδης. Αυτοί υπό την εποπτεία του Γεωργίου Σταυρόπουλου μετέφεραν μηνύματα και διαταγές του Προξενείου προς τον οπλαρχηγό της περιοχής Γιάννη Ράμναλη.
Την Επιτροπή Αμύνης του Λαγκαδά αποτελούσαν οι διακρινόμενοι για τα φλογερά πατριωτικά τους φρονήματα και τα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη: Γεώργιος Σαραντόπουλος, ο γιατρός Δημήτριος Λίγδας και ο Δημήτριος Κωνσταντίλας.
Εκτός από αυτούς και οι παρακάτω Λαγκαδιανοί πρόσφεραν τεράστιες υπηρεσίες στο Μακεδονικό Αγώνα: ο Πασχάλης Ράμναλης, ο Δημήτριος Καζαντζής, ο Γεώργιος Τσιοπάνης ή Κωστούσης, ο Σταμάτης Καραγεωργίου, ο Ηλίας Ηλιάδης, ο Αλέξανδρος Ηλιάδης, ο Απόστολος Γεωργακούδης ή Γιαννακούδης, ο Γεώργιος Μερόβαλης, ο Δήμος Δήμου, ο Μιχαήλ Βοσνακίδης, ο Αστέριος Οικονόμου, ο Σωτήριος Μπαϊρακτάρης και πολλοί άλλοι.
Από το Κολχικό Λαγκαδά καταγόταν ο Σταύρος Καζαντζής, ο θρυλικός καπετάν Μπαρέτης, που, από την παιδική του ηλικία, διακρινόταν για τον ηρωισμό και την αυτοθυσία του προς την πατρίδα. Σε ολόκληρη τη Μακεδονία είχε καταστεί ο φόβος και ο αυστηρός τιμωρός των κομιτατζήδων και των Τούρκων.
Ο Σοχός υπήρξε ένα από τα ακραία φυλάκια του Ελληνισμού, που κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα παρέμεινε απόρθητο φρούριο και δεν επέτρεψε τη διείσδυση της Βουλγαρικής προπαγάνδας. Ο Επιθεωρητής Δημοτικής Εκπαιδεύσεως Άγγελος Παπαζαχαρίου, ο ιερεύς Στέργιος Παπαευαγγέλου, ο ιατρός Κωνσταντίνος Χατζηλίας, ο κτηνοτρόφος Σταύρος Γκλαβίνας, ο Ευάγγελος Παπαζαχαρίου και πολλοί άλλοι πρόσφεραν τεράστιες υπηρεσίες στο Μακεδονικό Αγώνα, ώστε ο καπετάν Ζώης τους είχε ονομάσει «Αετούς».
